موسسه حقوقی آفرینش راه عدالت
19 دی 1399

تصرف عدوانی

دعاویدعاوی کیفری

تصرف عدوانی چیست ؟

تصرف عدوانی شامل موردی است که هر شئ اعم از منقول یا غیر منقول که تحت تصرف و استیلاء شخص قرار دارد از آن اوست و مدعی باید برای بدست آوردن و تصرف شئ که نزد دیگری می‌باشد صرفاً می‌تواند اقامه دعوی و از ادله ی اثبات دعوی در صورت وجود ادله  استفاده کند تا مرجع قضایی حکم به نفع اودهد و او را به  عنوان مالک و متصرف حقیقی آن شئ یا حق بشناسد.

تصرف عدوانی از منظر حقوق مدنی :

تصرف عدوانی از نظر حقوق مدنی عبارت است از اینکه مالی اعم از منقول یا غیر منقول تحت اختیار کسی باشد و او بتواند نسبت به آن مال در حدود قانون یا عدوان تصمیم بگیرد. پس این تعریف تصرف عدوانی با ید فقهی رابطه‌ی نزدیکی دارد و ید عبارت است از سلطه‌ و اقتدار شخص بر شئ به گونه‌ای که عرفاً آن شئ در اختیار و استیلای او باشد و بتواند هرگونه تصرف و تغییری در آن به عمل آوردماده 158 قانون آئین دادرسی مدنی دادگاههای عمومی و انقلاب دعوای تصرف عدوانی را چنین تعریف می‌کند: «دعوای تصرف عدوانی عبارت است از ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید.» این تعریف فقط شامل اموال غیرمنقول است؛ پس اگر کسی به صورت عدوانی اتومبیل یا تلفن همراه یا مال منقول دیگری را از تصرف او خارج سازد، تعریف فوق این موارد را شامل نخواهد شد. اگر مال با رضایت متصرف سابق از تصرف او خارج شده باشد و به تصرف دیگری درآید سپس متصرف سابق از رضایت خویش پشیمان شده و عدول نماید، عنوان تصرف عدوانی بر فعل متصرف لاحق صادق نخواهد بود.[2]

تفاوت خلع ید و تصرف عدوانی چیست؟

خلع ید به لحاظ حقوقی عنوان دعوایی است که مالک یک مال غیر منقول (خانه،مغازه،زمین) بطرفیت متصرف غیر قانونی مال خود اقامه می کند و از دادگاه می خواهد که به روند تصرف غیر مجاز متصرف پایان بخشیده و ملک وی را از تصرف او خارج کرده و تحویل او بدهندشرط اصلی جهت طرح دعوی مذکور داشتن مالکیت بلا منازع است یعنی باید سندی داشته باشیم که مالکیت ما را 100درصد ثابت کند مثل دفترچه مالکیت سیم سرب، یا حکم قطعی اثبات مالکیت.

همین که شما مالک منافع هم باشی کفایت می کند، تصرف عدوانی نیز که به دو صورت کیفری و حقوقی قابل طرح است بااین  موضوع فرق می کند در دعوای تصرف عدوانی حقوقی فقط اثبات سابقه تصرف کافی است و نیازی به اثبات مالکیت (عین و منافع) نیست همین که سبق تصرف خواهان و لحوق تصرف خوانده و عدوانی بودن تصرف ثابت شود کافی است اما در شکایت تصرف عدوانی کیفری که طبق ماده690 قانون مجازات اسلامی مصوب سال1375 مطرح می شود اختلاف نظر وجود دارد.

1.عده ای مالکیت را شرط می دانند

2.عده ی دیگری فقط سبق تصرف را کافی می دانند.

دعوای تصرف عدوانی و خلع ید مالی است یا غیر مالی؟

1.دعوی تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق غیر مالی میباشد

2.دعوی خلع ید در دعوی اموال غیر منقول مالی تلقی گردیده و از نظر پرداخت هزینه دادرسی بر مبنای ارزش معاملاتی املاک در هر منطقه عمل میشود و اختلاف و یا عدم اختلاف در مالکیت تاثیری ندارد .

نمونه رای تصرف عدوانی

شماره دادنامه: 9309970222100003     مورخ: 1393/01/18

رای

دادسرای ناحیه 2 تهران علیه آقای م.ش. فرزند ع. به اتهام تصرف عدوانی کیفرخواست صادر نموده است (ص84). ملک موضوع تصرف عدوانی عبارت است از (ص96) یک واحد در طبقه اول واقع در پلاک فرعی … فرعی از 116 اصلی بخش 11 تهران که براساس توضیحات مندرج در سند مالکیت حاصل تجمیع پلاک های … و … فرعی از 116 اصلی است مشتکی عنه با ارائه یک فقره مبایعه نامه (ص20) مدعی مالکیت و خرید یک واحد از آپارتمان های احداثی در پلاک مذکور از آقای ع.ز شده است دادنامه شماره 2048 مورخه 84/11/23 شعبه 220 دادگاه عمومی تهران (59) حاکی است مشارالیه دعوی انجام متعهد به تنظیم سند تخلیه و تحویل ملک را به طرفیت فروشنده داده دادگاه مذکور به لحاظ این که سند مالکیت در آن زمان به نفع بنیاد شهید مصادره و صادر شده است و عدم مالکیت رسمی فروشنده قرار رد دعوی صادر نموده است. با توجه به صدور سند مالکیت جدید متعاقب آن بنابراین چون رسیدگی به ادعای مالکیت مشتکی عنه امری است که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه حقوقی است، این دادگاه به استناد ماده 13 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری قرار اناطه صادر می نماید. ذینفع مکلف است ظرف یک ماه موضوع را در دادگاه صالح پیگیری و گواهی آن را به دادگاه ارائه نماید. در غیر این صورت دادگاه به رسیدگی خود ادامه داده و تصمیم مقتضی خواهد گرفت. قرار صادره ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان تهران است.

 

رئیس شعبه 1177 دادگاه عمومی جزایی تهران – کریمی

رای

در خصوص اعتراض و تجدیدنظرخواهی آقای ع.غ. به وکالت از م.الف. از دادنامه شماره 700800 مورخه 92/8/26 صادره از شعبه 1177 دادگاه عمومی جزایی تهران که به موجب آن در خصوص شکایت تجدیدنظرخواه علیه آقای م.ش. دایر بر تصرف عدوانی قرار اناطه به لحاظ ادعای خرید تجدیدنظرخوانده نسبت به ملک صادر گردیده است؛ با ملاحظه محتویات پرونده و لایحه اعتراضیه تجدیدنظرخواه و این که از ناحیه ایشان ایراد و اشکال موجه و موثری که مطابق شقوق مندرج در ماده 240 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری موجبات نقض دادنامه موصوف و رسیدگی بیش تر را ایجاب نماید مطرح نگردیده است و دادنامه بدوی با توجه به ادعای خرید ملک از مالک قبلی و با فرض این که مبایعه نامه نیز قبل از انتقال سند به شاکی تنظیم گردیده و مضافاً دلایل تصرف وی صرف نظر از شهود معارض و همچنین شکایت تجدیدنظرخوانده از جهت فروش مال غیر علیه شاکی و مالک قبلی از هر حیث موافق مقررات و موازین قانونی اصدار یافته است، لذا دادگاه مستنداً به بند الف از ماده 257 قانون مارالذکر ضمن رد تجدیدنظرخواهی به عمل آمده دادنامه معترض عنه را عیناً تایید و استوار می نماید. رای صادر با لحاظ ماده 248 قانون مرقوم فوق قطعی است.

رئیس شعبه 21 دادگاه تجدیدنظر استان تهران – مستشار دادگاه

تولیت – پورعرب

نظر خود را ثبت کنید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *