سفته چیست؟
مطابق با ماده ٣٠٧ قانون تجارت «فته‌طلب (سفته) سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید.»
سفته به نوعی وسیله کسب اعتبار است یعنی بعنوان یک وثیقه مورد استفاده قرار می گیرد.
امروزه کسی از سفته به جای پول یا بجای چک استفاده نمی کند و معمولاً زمانی که کسی وام از بانک دریافت می کند یا از کسی مال یا پولی را قرض می کند، برای تضمین بازپرداخت آن، از سفته استفاده می کند.
طرح دعوی مطالبه وجه سفته در مهلت قانونی
مهلت طرح دعوی به طرفیت صادر کننده و ظهرنویسان، پس از واخواست ، حداکثر یکسال برای خوانده هایی که ساکن ایران هستند و دوسال برای خوانده هایی که مقیم خارج از کشور هستند، می باشد.
در صورت عدم رعایت مواعد مذکور ، از امتیازاتی نظیر، مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویس ، صدور قرار تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی محروم شده و باید مانند پرونده های عادی مطالبه و به پرونده رسیدگی شود.
دعوی مطالبه وجه سفته در چه مراجعی قابل طرح است؟
دوستان عزیز دقت داشته باشید که سفته ، مانند چک از اسنادلازم الاجرا محسوب نمی شود و امکان طرح دعوی وصول وجه سفته در اداره اجرای اسناد رسمی اداره ثبت اسناد ، امکان پذیر نیست ، بلکه فقط محاکم حقوقی دادگستری و در مواردی با رعایت نصاب مبلغ ، شوراهای حل اختلاف، صلاحیت رسیدگی به دعوی مطالبه وجه سفته را دارند و سفته مانند چک شرایط، ضمانت اجرای کیفری ندارد و در هر صورت دعوی مطالبه وجه سفته باید از طریق محاکم حقوقی طرح و پیگیری شود . اما اگر بدهکار، پس از صدور رای، در مهلت مفرر اقدام به پرداخت وجه سفته ننموده و اعسار از پرداخت یکجای محکوم به را نیز به اثبات نرساند، با درخواست طلبکار تا زمان پرداخت وجه سفته و یا اثبات اعسار، بازداشت خواهد شد.
شرایط مطالبه سفته
- دارنده سفته باید در موعد مقرر ( سررسید ) وجه سفته را مطالبه کند . اگر پرداخت شد که مشکلی نیست در غیر این صورت دارنده سند (سفته) باید ظرف ده روز کاری نسبت به عدم وصول وجه سفته اقدامی انجام دهد که اصطلاحا به این اقدام واخواست گفته می شود . واخواست ، اعتراض رسمی نسبت به عدم وصول وجه سفته می باشد . واخواست حتما باید در برگه های آماده دادگستری تنظیم و تقدیم دادگاه گردد و تنظیم هر گونه واخواست برای پرداخت وجه سفته که از سوی دارنده ان برای صادر کننده سفته ارسال شود فاقد ارزش حقوقی است و واخواست تلقی نمی شود.
برگه واخواست در سه نسخه تنظیم می شود و رونوشت سفته به آن ضمیمه می گردد و به آدرس صادر کننده که دارنده در برگه واخواست ذکر کرده ارسال می شود . برگه دوم در محل تحویل صادر کننده می گردد و برگه اصلی به دارنده سفته تحویل داده می شود و برگه سوم در دفتر دادگاه بایگانی می شود - اگر سفته ظهر نویسی شده باشد یعنی سفته دست به دست شده باشد و افرادی آنرا پشت نویسی کرده باشند تمامی افراد مذکور در برابر دارنده مسئولیت تضامنی دارند ، مسئولیت تضامنی یعنی دارنده به هر کدام از ظهر نویس ها که مراجعه کند می تواند تمام وجه سفته را از آنها مطالبه کند و آنها موظف به پرداخت هستند.
دارنده سفته برای استفاده از مسئولیت تضامنی ظهر نویسان باید ظرف یکسال از تاریخ واخواست دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کند در صورت عدم رعایت این بازه زمانی دارنده سند هیچ حقی در برابر ظهر نویسان نخواهد داشت و مسئولیت تضامنی مذکور برای ظهر نویسان منتفی است - با رعایت این دو شرط دارنده سفته می تواند از دادگاه رسیدگی کننده به دعوا توقیف اموال صادرکننده را قبل از رسیدگی و صدور حکم تقاضا کند و دادگاه می تواند وجه موجود در سفته را پس از صدور حکم از اموال صادر کننده به صورت وجه نقد یا مال توقیف شده به دارنده تحویل دهد در غیر اینصورت دارنده سفته که چنین اقدامی کرده پس از صدور حکم نسبت به بقیه طلبکاران دارای حق اولویت می باشد
جهت مطالبه وجه سفته چه زمانی باید اقدام شود؟
تمامی سفته ها دارای دو نوع تاریخ می باشند: تاریخ صدور و تاریخ سررسید.
برای مطالبه وجه سفته تاریخ صدور آن ملاک نیست بلکه ملاک عمل، زمانی است که تاریخ سررسید فرا رسیده است.
اهمیت تاریخ سررسید بدین جهت می باشد که اگر صادرکننده به تعهدش عمل نکند، وقتی دارنده می خواهد که سفته را به اجرا بگذارد، میتواند ظرف ده روز از تاریخ سررسید سفته، آن را واخواست نماید و ظرف یکسال از تاریخ سررسید علیه صادرکننده و سایر مسئولین سفته طرح دعوا نماید.
اگر سفته ظرف ده روز از تاریخ سررسید، واخواست نشود امکان استفاده از شرایط توقیف اموال (تأمین خواسته) ممکن نیست مگر اینکه حدود ده تا بیست درصد ارزش سفته بعنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز گردد. (یعنی اگر سفته قدیمی باشد تنها راه توقیف اموال، پرداخت خسارت احتمالی می باشد)
واخواست سفته چیست؟
واخواست سفته اقدامی است که از سوی دارنده سفته جهت توقیف اموال صادرکننده، انجام می گیرد.
واخواست در فرم های مخصوصی نوشته می شود و مراجع خاصی برای این کار پیش بینی شده است مانند مجتمع قضایی شهید بهشتی در تهران که واخواست سفته را انجام می دهد.
واخواست سفته به نوعی شبیه برگشت زدن چک است با این تفاوت که اگر چک برگشت زده نشود، نمی توان طرح دعوا نمود اما سفته بدون واخواست هم قابل مطالبه می باشد.
