تعریف سرقت از منظر قانون
سرقت عبارت است از ربایش متقلبانه مال منقول متعلق به غیر.
سرقت یا دزدی یک عمل مجرمانه و غیر قانونی است که در ماده 265 قانون مجازات اسلامی تعریف شده است . در این ماده آمده است که سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است . با توجه به این ماده می توان گفت که اگر کسی مال متعلق به فرد دیگری را برباید ، سارق است . متعلق بدون مال به دیگری هم شخص حقیقی مثل افراد در سطح جامعه را شامل می شود و هم اشخاص حقوقی مثل شرکت ها و اموال دولتی را شامل می شود.
جرم سرقت مانند هم جرم دیگری برای اینکه شکل بگیرد باید دارای سه عنصر قانونی ، روانی و مادی باشد . در واقع جمع این سه رکن با یکدیگر باعث می شود آنچه ما به آن جرم سرقت می گوییم ایجاد شود .
انواع سرقت
به طور کلی تقسیم بندی سرقت را می توان در دو دسته در نظر گرفت:
الف ) سرقت حدی:
سرقت حدی یک نوع از انواع سرقت است که داری مجازات حدی است . سرقت حدی دارای شرایط خاصی است . برای اینکه جرم سرقت حدی شکل بگیرد باید تمام شرایط 14 گانه شکل گیری جرم سرقت حدی وجود داشته باشد . در واقع نمی توان شرطی به آن اضافه یا کم نمود . در صورتی که یکی از شرایط جرم سرقت حدی وجود نداشته باشد ، سرقت مستوجب حد نخواهد بود و در سایر دسته های جرم سرقت قرار خواهد .
ب ) سرقت تعزیری:
به سرقتی تعزیری گفته می شود که سارق شرایط سرقت حدی را نداشته باشد . در این صورت قاضی با توجه به نحوه سرقت برای آن مجازات تعیین خواهد کرد . برای مثال کیف قاپی ، یا سرقت همراه با اسلحه یا سرقت همراه با آزار دیگری و …. سرقت تعزیری انواع مختلفی از سرقت را شامل می شود . در واقع در صورتی که ثابت نشود یک سرقت حدی است ، تعزیری در نظر گرفته می شود.
ارکان تشکیل دهنده سرقت :
ربودن ، رکن اول سرقت
ربودن مال رکن اولیه و اصلی جرم سرقت است . در واقع سرقت برداشتن مالی به صورت متقلبانه بدون رضایت صاحب آن است . ربودن مال به این صورت است که سارق به طور مخفیانه یا آشکار اقدام به تصرف مال دیگری کند و صاحب مال انتظار و توقع این کار را نداشته باشد . بنابراین می توان این طور در نظر گرفت که در صورتی که صاحب مال رضایت داشته باشد حتی اگر این رضایت یک رضایت ظاهری و سطحی باشد ، جرم سرقت شکل نمی گیرد . بنابراین در صورت فقدان عمل ربودن ، جرم سرقت رخ نخواهد داد.
مال ، رکن دوم سرقت
آنچه مورد سرقت واقع می شود باید مال باشد . در مقاله تعریف مال ، اینکه مال چیست و چه انواعی دارد را بیان کردیم . مال به چیزی می گویند که مفید باشد و یک نیاز اعم از مادی یا معنوی را رفع کند و همچنین قابل اختصاص یافتن به دیگری باشد . بنابراین مالی که سرقت می شود باید ارزش اقتصادی داشته باشد و متعلق به کسی باشد . ضمن اینکه جرم سرقت تنها نسبت به اموال منقول قابل اعمال است یعنی اموالی که قابلیت نقل و انتقال و جا به جایی دارند.
تعلق به غیر ، رکن سوم سرقت
برای اینکه جرم سرقت تحقق پیدا کند ، باید مالی که ربوده می شود متعلق به دیگری باشد . بنابراین ربودن اموالی که مالک مشخصی ندارند و به اصطلاح بلاصاحب هستند ، موجب وقوع جرم سرقت نمی شود . نکته دیگر اینکه برای وقوع جرم سرقت لازم نیست حتما مالک کال را بشناسیم بلکه تنها کافی است که مال به کسی تعلق داشته باشد.
نحوه اثبات جرم سرقت :
جرم سرقت از طریق سوکند ،اقرار ،شهادت و علم قاضی ثابت می گردد .
مجازات سرقت حدی:
مجازات سرقت حدی به موجب ماده 278 قانون مجازات اسلامی حد سرقت به شرح زیر است:
الف : در مرتبه ی اول قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.
ب : در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
پ : در مرتبه سوم، حبس ابد است.
ت : در مرتبه چهارم، اعدام است هرچند سرقت در زندان باشد.
تبصره : هر گاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت های تعزیری می شود.
مجازات سرقت تعزیری
اگر سرقت مشمول حد نباشد به استناد ماده 651 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات چنانچه سرقت دارای تمام پنج شرط زیر باشد، مجازات سارق یا سارقین پنج تا بیست سال حبس و تا 74 چهار ضربه شلاق و رد مال مسروقه به صاحب آن است:
1.اگر سرقت در شب باشد
2.سارقین 2 نفر باشند
3.یکی از سارقین سلاح (گرم یا سرد) داشته باشد
4.سارق از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید بسازد یا لباس مأمور دولتی بپوشد یا محل سرقت مهیا سکونت باشد
5.در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.
