الزام به تمکین

معنی عدم تمکین چیست؟

در واقع باید گفت که تمکین زن چیست؟ مطابق ماده 1102 قانون مدنی همین که عقد نکاح به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر بر قرار می شود. تمکین در لغت تن دادن است و در تعبیر حقوقی، قیام زن به ادای وظایف زوجیت در مقابل شوهر گفته می شود. واژه تمکین در قانون مدنی نیامده است و تعریف نیز نشده است ولی در ماده 4 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 از این واژه استفاده شده است.

انواع تمکین:

تمکین عام

زن می بایستی در منزلی که شوهر انتخاب می کند و البته متناسب با شان زوجه باشد سکونت نماید و در واقع مرد به زن دسترسی داشته باشد مگر اینکه انتخاب مسکن با زوجه در عقد نکاح شرط شده باشد ولی در عین حال بایستی پس از انتخاب مسکن تمکین عام از شوهر داشته باشد تا ناشزه محسوب نشود.

پذیرفتن ریاست مرد در خانواده (ماده 1105 قانون مدنی) و همچنین حق سکونت زوجه نیز تمکین عام زن از شوهر محسوب می شود.

ماده 1105 قانون مدنی – «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است»

ماده 1114 قانون مدنی – «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.

تمکین خاص

بر قراری رابطه خاص جنسی و زناشویی متعارف است. و ناظر به اطاعت پذیری زن از مرد در مسائل جنسی به طور متعارف است. که در واقع تمکین جنسی است.

عدم تمکین زن

در صورتی که بودن زن با شوهر در یک منزل خوف و ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن داشته باشد او می تواند منزل را ترک کند و به منزل دیگری برود. ماده 1115 ق م می گوید “اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند منزل علیحده اختیار کند، در صورت ثبوت ضرر مزبور محکمه حکم به بازگشت زن به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل معذور باشد نفقه به عهده شوهرش خواهد بود.

حق سکونت زن و خودداری از تمکین چگونه است؟

در صورتی که حق سکونت به زن داده شده باشد زن می تواند از حضور در منزل شوهر خوداری کند و شوهر را ملزم به حضور در خانه ای کند که او تعیین می نماید. اگر مطابق ماده 1114 ق. م حق تعیین منزل به زوجه داده شده باشد، شوهر در همان منزل با همسر خود زندگی خواهد کرد زوجه نیز موظف به اطاعت از شوهر خود و ادای سایر وظایف زوجیت در همان منزل می باشد.

الزام به تمکین از طرف زن

اصولا زمانی که معنا و مفهوم الزام به تمکین مورد سوال قرار می گیرد ، منظور الزام به تمکین زوجه می باشد ؛ چرا که انجام تکلیف تمکین در خصوص زنان پر رنگ تر از مردان است و در مقابل ، الزام به پرداخت نفقه زن در خصوص مردان به کار می رود . بر این اساس ، چون در عقد دائم زن مکلف است که از شوهر خود تمکین نماید ، در صورتی که زن بدون وجود هیچ دلیل منطقی و یا قانونی از تمکین در مقابل شوهر خود امتناع کند ، شوهر وی این حق را خواهد داشت که به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای الزام به تمکین زن را مطرح نماید . در این صورت زن باید در دادگاه حاضر شده و به  که از سوی مرد مطرح شده است پاسخ دهد و اگر مدعی عذر موجه برای عدم تمکین است ، آن را به دادگاه ارائه نماید .

الزام به تمکین از سوی مرد

همانگونه که در قسمت های قبل اشاره گردید ، علاوه بر اینکه بر اساس قانون امکان اقامه دعوای الزام به تمکین زن وجود دارد ، زن نیز تحت شرایطی می تواند تقاضای الزام به تمکین مرد را در دادگاه مطرح کند ؛ هر چند این تقاضا به دلیل شرم و حیای خانم ها کمتر در دادگاه ها مطرح می شود و به جای آن خانم ها معمولا الزام به تمکین شوهر را ضمن دادخواست مطالبه نفقه مطرح می کنند ، با این حال به لحاظ شرعی و قانونی نیز می توان مرد را موظف به تمکین در قبال همسر دانست که در غیر این صورت ، زن ابزارهای لازم برای الزام به تمکین مرد را در اختیار خواهد داشت.

مجازات عدم تمکین زن

در خصوص اینکه عدم تمکین از سوی زن چه آثار حقوقی در پی دارد ، برخی این سوال را می پرسند که مجازات عدم تمکین زن چیست . در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مجازات قانونی ، تنها در صورتی در قبال اشخاص اجرا می شود که در قانون برای عمل آنها جرم تعیین نموده باشد.

اما عدم تمکین از سوی زن ، جرم نیست تا بتوان وی را مجازات کرد . بلکه بهتر است گفته شود که آثار حقوقی دربردارد .

1-در صورتی که زن بدون مانع مشروع از تمکین در برابر شوهر خودداری کند ، از حق دریافت نفقه محروم خواهد شد.

2-در صورت عدم تمکین ، زن از برخی از حقوق مالی بعد از طلاق همچون اجرت المثل ایام زوجیت و تنصیف اموال و دارایی های مرد پس از طلاق محروم می گردد.

3-مرد با گذشت مدت زمانی از عدم تمکین غیر موجه زن ، می تواند با مراجعه به دادگاه حکم ازدواج مجدد بگیرد