دعوای استرداد چک وقتی طرح می‌شود که صادرکننده آن مدعی است، وجه چک را پرداخت کرده یا اینکه چک به عنوان امانت و ضمانت و غیره در دست دارنده بوده است و با وجود انجام تعهد یا انجام کار مورد نظر یا فسخ و ابطال قراردادشان، طرف مقابل یا همان دارنده، هنوز چک را مسترد ننموده است (برنگردانده است).
برای دادرسی، به کدام دادگاه باید مراجعه شود؟
مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به دعوای استرداد لاشه چک، مرجع حل اختلاف محل یا دادگاه عمومی محل اقامت خوانده یا همان دارنده چک است. اگر وجه مندرج در چک تا بیست میلیون تومان و کمتر باشد، خواهان بایستی به شورای حل اختلاف رجوع کند و اگر بالاتر از بیست میلیون تومان باشد، دعوای استرداد لاشه چک در صلاحیت دادگاه حقوقی عمومی قرار می‌گیرد.
چه زمانی مسترد نکردن لاشه چک به معنی خیانت در امانت است؟
اگر دارنده، چک را به شخص دیگری منتقل کرده باشد یا برخلاف توافق شفاهی یا قراردادی، از چک استفاده کند و آن را مسترد نکرده و تصاحب کند، مرتکب جرم خیانت در امانت می‌شود و قانون مجازات اسلامی برای جرم خیانت در امانت، مجازات حبس را مقرر کرده است.
بنابراین، با جمع بودن شرایط، شکایت کیفری با عنوان خیانت در امانت نیز قابل طرح است. برای اثبات ادعا ، مدعی (خواهان) لازم است به دادگاه دلائلی ارائه دهد . این دلائل میتوانند قرارداد، اقرارنامه، تامین دلیل، رسید پرداخت وجه، شهادت شهود و… باشند.
آیا قوانین و شرایط ذکر شده در خصوص استرداد لاشه چک در مورد جک هایی که خارج از کشور صادر می شوند نیز صادق می باشد ؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر چک های صادر شده در خارج از ایران در عهده ی بانک هایی می باشند که طبق قوانین موجود در ایران هستند و تنها در خارج از ایران دایر شده اند می توان اظهار داشت که بله برای رسیدگی به موارد ان ها می توان طبق قوانین و ایین نامه های مربوطه با ان ها برخورد کرد.
ایا در صورت عدم بازگشت چک از سوی دارنده ، امکان در خواست خسارت از سوی مدعی ( صادر کننده چک ) به صورت قانونی وجود دارد ؟
در صورتی که ممانعت از باز پس دادن چک به مدعی صدمه مالی بزند و یا خساراتی را شامل حالش کند ، ان گاه مدعی امکان طرح دعوی استرداد لاشه چک و همین طور خسارات وارده به دلیل عدم استرداد ان را نیز دارد و در این حالت فرد دارنده به دادگاه و مراجع قانونی مربوطه احضار شده و باید در خصوص عدم استرداد پاسخگو باشد . با این توضیحات پس می توان به طور خلاصه گفت که بله امکان در خواست خسارات برای مدعی فراهم می باشد.
نظریه مشورتی در مورد استرداد چک :
نظریه شماره 1046/7 : دارنده چک در هر حال حق مراجعه به صادرکننده را دارد.
نظریه شماره 8024/7 : اقامت گاهی که صادرکننده چک در بانک معرفی کرده یا بعداً به بانک اعلام نموده در خصوص دعاوی چک اقامتگاه قانونی اوست.
نظریه شماره 6379/7 : صدور قرار تأمین خواسته در مورد چکهای صادره بر عهده بانک نیاز به پرداخت خسارت احتمالی ندارد.
نظریه شماره 4299/7 : قانون صدور چک فقط شامل چکهای صادره بر عهده بانکهای ایرانی می‌شود
نظریه شماره 6731/7 : دم پرداخت چکهای سیبا که دارنده میتواند وجه آن را از شعبات مختلف سیبا دریافت نماید مانع صدور اجرائیه از اجرای ثبت اسناد نیست و صدور اجرائیه با شهرستانی که بانک محال علیه یا شعبه اصلی که حساب در آن گشایش یافته است خواهد بود
نظریه شماره 5449/7 : دارنده چک مفقود شده نیز در صورت اثبات میتواند علیه صادرکننده و ظهرنویس شکایت تضامنی نماید.
نظریه شماره 8935/7 : ضابطه تشخیص دعاوی مالی از غیرمالی، نتیجه حاصله از دعوی است. استرداد لاشه چکها نتیجه مالی ندارد لذا غیر مالی است.
