مطالبه دیه چیست ؟
برای توضیح مطالبه دیه درایبندا باید به تعریف دیه پرداخت . قانونگذار در ماده 445 قانون مجازات اسلامی به تعریف دیه پرداخته است که بر اساس آن « دیه مقدار مال معیّنی است و در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس ، عضو یا منفعت یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد ، مقرر شده است » . مطابق تعریف دیه در این ماده ، می توان گفت شرایط تعیین دیه شامل دو مورد زیر است:
اول در مورد جرایم عمدی است که به دلایلی منجر به قصاص نمی شوند . مانند حالتی که قتلی صورت گیرد و خانواده مقتول با قاتل توافق کنند و به جای قصاص ، مطالبه دیه نمایند.
حالت دوم زمانی است که جرایم غیر عمدی ( شامل جرم شبه عمد و جرم خطای محض ) صورت گرفته باشد که در این صورت نیز مرتکب با پرداخت دیه مجازات می شود.
نحوه مطالبه دیه در جنایات غیر عمدی
جرائم غیر عمدی نوعی از جرم محسوب میشود که شخص مرتکب قصد کشتن فرد دیگری را ندارد و عملی که انجام می دهدبه خودی خود کشنده نیست ولی نتیجه عمل وی کشته شدن فرد می باشد.قانون گذار برای این نوع قتل ها که غیر عمدی هستند مجازات دیه را در نظر گرفته است.
در دنیای قضایی امروز، حقوق کیفری شکلی به عنوان حقوق تضمین کننده، اهمیت بسیاری دارد. این اهمیت به سبب تأمین حقوق متهم در جریان رسیدگی به جرم از زمان وقوع جرم تا دادرسی و تحقیق و صدور و اجرای حکم می باشدجنایت یا جرم غیر عمد، نوعی از جرم است که مرتکب به آن به قصد فعل کشتن دست به عمل کشنده نزده باشد و نتیجه عمل، قتل باشد. قانونگذار، مجازات مجرم به قتل عمد را قصاص نفس دانسته و برای مجرم به خطای محض یا قتل غیر عمد، پرداخت دیه را در نظر گرفته است. در قانون مجازات اسلامی، عاقله شخص مرتکب به خطای محض، مسئول پرداخت دیه شناخته شده است که در دعوی مطالبه دیه ، به عنوان متشکی علیه شناخته می شود و ملزم به پرداخت دیه است. از جمله انواع قتل خطای محض می توان به قتل توسط مجنون، صغیر و شخص خواب اشاره نمود.
مطالبه دیه در جنایات غیر عمد به خصوص در مورد حوادث رانندگی که در اثر عدم رعایت مقررات رخ داده است، با شکایت شاکی مطرح می شود. این روند می تواند با طرح شکایت مستقیم شاکی در دادسرا شروع شده یا اینکه با مراجعه به نهادهای انتظامی، درخواست آغاز رسیدگی را ارائه نماید. در هر صورت ادامه فرآیند رسیدگی در غالب نظام قضایی مطرح می شود.
