مطالبه خسارت

فهرست مطالب

دعوی مطالبه خسارت

در مبحث دعوی مطالبه خسارت داریم، اگر شخصی عمداً یا از روی سهو و سهل انگاری خسارت مادی و معنوی را به فرد دیگر وارد کند، مقصر است و آن فرد می تواند خسارت وارده را مطالبه کرد. علاوه بر این، شخص می تواند از متخلف سود یا هزینه های دادرسی یا هزینه های وکالت را به عنوان شاکی خصوصی مطالبه کند.

در مقاله مطالبه خسارت به شما در مورد نحوه دادخواست مطالبه خسارت و دیگر موارد مربوط به دریافت خسارت را بیان می کنیم. برای راهنمایی در مورد داخواست مطالبه خسارت می توانید با کارشناسان موسسه حقوقی آفرینش راه عدالت در ارتباط باشید تا بهترین راهکار را در اختیار شما قرار دهند.

ارتباط با وکیل

برای ارتباط با وکیل و مشاوره برروی دکمه زیر کلیک نمایید تماس

خسارت چیست؟

خسارت در واقع زیانی است که شخصی بر مال یا جان دیگری خواهد زد و هرکدام به شکلی ازجمله اتلاف یا نقص نمایان خواهد شد.

انواع خسارات

به طور کلی در قانون مدنی خسارات های قابل مطالبه ناشی از دو منشا خواهد بود:

1. خسارات ناشی از قرارداد
2. خسارات غیر قراردادی یا تعهدات قهری

به تکلیف قانون، هرکس بدون مجوز عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به‌موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه‌ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود خواهد بود و همچنین است در صورتی که مسئولیت یا تعهدی به شخص سپرده شده باشد؛ لیکن وی آن را انجام نداده یا تأخیر در انجام آن داشته باشد.

در مواردی نیز ممکن است شخص با ارتکاب رفتار مجرمانه‌ای مسبب ضرر و زیان به مجنی علیه یا ثالث باشد در این صورت شخص زیان‌دیده به‌عنوان «مدعی خصوصی» می‌تواند جبران تمام ضرر و زیان‌های مادی و معنوی و منافع ممکن‌الحصول ناشی از جرم را مطالبه کند.

تمامی موارد فوق نشان از آن دارند که خسارت وارده اعم از مادی یا معنوی، منافع ممکن‌الحصول یا هزینه‌های دادرسی قابل مطالبه از متعهد یا مسبب یا مسئول حادثه یا جنایت می‌باشند البته جهت محکوم کردن وی، لازم است شرایط دعوای مطالبه خسارت توسط مدعی خصوصی به اثبات برسد.

 

بیشتر بدانید: اگر به دنبال مطالبه وجه سفته هستید مقاله راهنمای کامل مطالبه وجه سفته را مطالعه نمایید.

 

ماده قانونی مطالبه خسارت

• ماده 519

خسارات دادرسی عبارتست از هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل و هزینه های دیگری که به طور مستقیم مربوط به دادرسی و برای اثبات دعوا یا دفاع لازم بوده است از قبیل حق الزحمه کارشناسی و هزینه تحقیقات محلی.

• ماده 520

در خصوص مطالبه خسارت وارده، خواهان باید این جهت را ثابت نماید که زیان وارده بلاواسطه ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر آن و یا عدم تسلیم خواسته بوده است در غیر این صورت دادگاه دعوای مطالبه خسارت را رد خواهد کرد.

• ماده 521

هزینه هایی که برای اثبات دعوا یا دفاع ضرورت نداشته نمی‌توان مطالبه نمود.

 

دادخواست مطالبه خسارت

خساراتی را که خوانده می تواند بخواهد چه مواردی است؟

• همانطور که در بالا شرح آن گذشت خوانده نیز می تواند راساً در دادرسی شرکت کرده و تکلیفی به اخذ وکیل دادگستری وجود ندارد اما در صورت ورود وکیل در پرونده و دفاع و در نهایت صدور حکم به نفع خوانده دعوی، حق الوکاله وی به شرح مذکور در فوق قابل مطالبه می باشد.
• گفتیم که دادرسی عادلانه ایجاب می کند که فرصت و امکان دفاع کردن برای طرفین وجود داشته باشد، هرگاه که خوانده در دادگاه حاضر شود، در صورت پیروزی می تواند هزینه های رفت و آمد خود به دادگاه و منافعی را که در این مدت می توانست به دست آورد (منافع ممکن الحصول) را از خواهان بخواهد.
• ممکن است خواهان در دعوا مالی از خوانده را توقیف کرده باشد (تامین خواسته یا دستور موقت) و مجبور بوده باشد تا مالی از خود را برای توقیف به دادگاه بدهد. تا در صورتی که در دعوا پیروز نشد خوانده بتواند خسارت ناشی از توقیف مالش را از آن محل بردارد؛ در این صورت خوانده می تواند بعد از پیروزی در دعوا خسارت ناشی از توقیف مالش را از دادگاه بخواهد.
• در صورتی که خوانده ادعای خواهان را بی اساس و واهی بداند، می تواند از دادگاه درخواست تامین دعوای واهی بنماید؛ یعنی دادگاه خواهان را مجبور به دادن مالی می نماید تا در صورتی که وی در دعوا محکوم شد، خوانده خسارتش را از آن محل بردارد، در اینصورت خوانده می تواند خسارت وارده ناشی از طرح دعوای واهی و بی اساس خواهان را از آن محل بخواهد.

 

انواع خسارت قابل مطالبه

مطالبه خسارات دادرسی

مطالبه خسارات دادرسی عبارت است از هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل و هزینه‌های دیگری که به‌طور مستقیم مربوط به دادرسی و برای اثبات دعوا یا دفاع لازم بوده است؛ از قبیل حق‌الزحمه کارشناسی و هزینه تحقیقات محلی و خواهانی که به میزان خواسته دعوی شامل اصل خسارت، هزینه دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه (هرچند میزان آن مشخص نباشد) اموالی از خوانده توقیف کرده باشد، می‌تواند در زمان اجرای حکم هر آنچه مورد حکم قرار گرفته است اعم از اصل خسارت و خسارات دادرسی و خسارات تأخیر تأدیه از اموال توقیف شده استیفاء نماید.

نمونه دادخواست مطالبه دادرسی

ریاست محترم ……..

با سلام

احتراما به استحضار می رساند ، اینجانب به موجب سند عادی مورخ ../…./… مبلغ ………. ریال از خوانده محترم طلبکار می باشم که با وجود مراجعات مکرر تاکنون از پرداخت طلب اینجانب خودداری نموده است. لذا با تقدیم این دادخواست مستندا به مواد 1284، 1289 و 1301 قانون مدنی و مواد 198 و 519 قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ ……… ریال با احتساب کلیه خسارات قانونی را استدعا دارم.

 

بیشتر بدانید: برای آگاهی بیشتر در مورد مطالبه وجه با سند عادی می توانید مقاله مطالبه وجه به استناد سند عادی را مطالعه نمایید.

 

خسارت ممکن الحصول

منافع ممکن‌الحصول منافعی هستند که مقتضی وجود آن‌ها حاصل شده باشد. این‌گونه منافع را عرف و قانون در حکم موجود می‌داند و چنانچه کسی آن را تلف کند یا باعث تفویت آن شود باید خسارت ناشی از اقدام خود را جبران کند. نظیر اجرت‌المثل ایام بیکاری راننده شاغل تاکسی صدمه‌دیده تا زمان تعمیر که با توجه به بند 2 ماده 14 قانون آیین دادرسی کیفری جدید و قواعد تسبیب و لاضرر و مقررات قانون مسئولیت مدنی این قبیل منافع قابل مطالبه هستند.

خسارت قراردادی

این نوع خسارت زمانی اتفاق می افتد که طرفین بر مبنای قصد و اراده خود با توافق همدیگر یک عمل حقوقی به نام معامله یا قرارداد را منعقد می کنند اولین خسارت در این مواقع خسارت ناشی از نقض قراردادی است که شخص متعهد از انجام تعهد خود ،خود داری می کند و به واسطه آن به شخص متعهد له خسارت وارد می شود.

شرط ورود خسارت قراردادی

1. وجود یک قرارداد صحیح
2. خسارت ناشی از اجرا نکردن مفاد یک قرارداد

نقض تعهد و ورود خسارت فقط  به موجب یک عقد صحیح ناشی خواهد شد و اگر عقد به هر علتی باطل یا فاسد باشد به تبع بطلان آن تعهدات ناشی از ان نیز از بین خواهد رفت

بنابراین اولین عامل جبران خسارات وجود یک تعهدی است که طرفین بر با قصد و اراده خود ان را به وجود آورده اند.

شرایط مطالبه خسارت غیر قراردادی

این نوع خسارت زمانی است که هیچ قراردادی وجود نداشته باشد و قانون گذار شخصی که به دیگری خسارت وارد کرده است از دو راه ملزم به جبران کرده است:

1. تسبیب
2. اتلاف

این نوع خسارت ناشی از تقصیر است یعنی شخص خسارت زننده  را عرف یا قانون مقصر میداند  یعنی شخص عمدا و یا خطا به دیگری زیان می رساند.

شرایط مطالبه خسارت از باب تسبیب

مطالبه خسارت از باب تسبیب یکی دیگر از مطالبه خسارت است که از شرایط مهم برای مطالبه خسارت قراردادی، وجود رابطه سببیت میان خسارت وارد آمده و تخلف می‌باشد.

بدین معنا که چنانچه تعهد مربوطه توسط متعهد، انجام می‌شد، خسارتی نیز به طرف مقابل وارد نمی‌شد.

 

خسارت تاخیر در اجرای تعهد قراردادی

اگر برای اجری  تعهد موعد تعیین شده باشد و با سر آمدن موعد متعهد اجرای تعهد نکند متعهد له می تواند آن را الزام و جبران خسارت تاخیر اجرای تعهد خود را بخواهد و در آخر اگر الزام ممکن نبود قرارداد را فسخ کند.

اگر برای اجرای تعهد موعدی نباشد به محض انعقاد عقد طرفین باید اجرای تعهد کنند و به صرف تخلف شخص می تواند فسخ و یا الزام کند.

مطالبه خسارت تاخیر تادیه

خسارت تاخیر تادیه دین و یا وجه التزام پیش بینی شده در قرارداد است که در واقع یک نوع تراضی درباره خسارت ناشی از عدم اجرای تعهد است و اگر توافقی در مورد این نوع خسارت نشده باشد دادگاه می تواند پس از درخواست ذی حق نسبت به آن رای صادر کند، این نوع خسارات در مطالبات پولی پس از مطالبه صاحب حق علاوه بر وجه آن، دین باید به ذی حق پرداخت شود.

 

خسارت تاخیر تادیه چک

در مطالبه خسارت تاخیر تادیه چک، خسارتی است که به علت دیر پرداخت کردن وجه چک از سمت بدهکار به طلبکار داده می شود.

همانطور که می دانید چک، از سندهای تجاری پر کاربرد است و در مورد مطالبه خسارت تاخیر تادیه چک برگشتی، تاریخ سررسید چک، مبدا محاسبه خسارت تاخیر تادیه است.

 

بیشتر بدانید: برای آگاهی در مورد مطالبه وجه چک مقاله نحوه مطالبه وجه چک طبق قانون جدید را مطالعه نمایید.

 

مطالبه خسارت از خسارت

در زیر نمونه ای از دادخواست خسارت از خسارت و نمونه رای را ارائه می دهیم، پیام مربوط به دادخواست زیر به صورت «خسارت تاخیر تادیه از خسارت عدم انجام تعهد (خسارت از خسارت) قابل مطالبه نیست» است.

رای دادگاه بدوی

در خصوص دعوی آقای…… با وکالت آقای …….. و خانم ……… به طرفیت آقای ……… به خواسته مطالبه مبلغ ………… ریال خسارت ناشی از تاخیر در تحویل و مبلغ …… ریال خسارت ناشی از عدم انجام تعهد به انضمام خسارت تاخیر تادیه تا زمان صدور دادنامه و اجرای آن با احتساب خسارات دادرسی با عنایت به مجموع محتویات پرونده و مستندات ابرازی نظر به اینکه طبق قرارداد مشارکت مورخ …/../… خوانده متعهد به ساخت و تحویل سه واحد آپارتمان ظرف مدت 15 ماه از تاریخ اخذ پروانه ساختمانی به خواهان بوده که در صورت عدم تحویل به موقع می بایستی روزانه مبلغ پانصد هزار یال بابت هر واحد خسارت پرداخت نماید و در تاریخ …/…./… پروانه ساختمانی شماره ……….. توسط شهرداری منطقه… تهران صادر و طبق ظهر قرارداد مشارکت موصوف در تاریخ …/../… سه واحد آپارتمان متعلق به خواهان تحویل گردیده است و با توجه به اینکه طبق نظریه اولی و تکمیلی کارشناس به ترتیب مورخ ../../… و ../…/… میزان مابه التفاوت موارد اجراشده و مصالحی که می بایستی طبق قرارداد در سه واحد آپارتمان متعلق به خواهان انجام گردد (خسارت عدم انجام تعهد) مبلغ …….. ریال تعیین و اعلام شده و خوانده علی رغم لوایح ثبت شده به شماره های ….. و ….. اعتراض موثری نسبت به آن ها به عمل نیاورده است و دفاع وی نیز مبنی بر ضرورت طرح دعوی الزام به ایفای تعهد با توجه به اینکه تعهد موضوع قرارداد به صورت ناقص انجام گرفته و خواهان استحقاق مطالبه قلع و قمع مصالح به کاررفته را ندارد موثر در مقام نمی‌باشد، لذا دادگاه دعوی خواهان را وارد تشخیص داده با استناد به مواد 10 ، 219 ، 220 و 230 قانون مدنی و مواد 515 ، 519 قانون آیین دادرسی مدنی حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ …….. ریال بابت خسارت ناشی از تاخیر در تحویل و مبلغ …….. ریال بابت خسارت عدم انجام تعهد به انضمام هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل طبق تعرفه قانونی در حق خواهان صادر و در خصوص مطالبه مازاد بر مبلغ …….. ریال با توجه به نظریه کارشناسی مستندا به ماده 1257 قانون مدنی و در خصوص مطالبه خسارت تاخیر تادیه با عنایت به تعلق خسارت مذکور به دیون و عدم امکان مطالبه خسارت از خسارت با استناد به مفهوم و منطوق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی حکم بر بی حقی خواهان صادر و اعلام می‌نماید. رای صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.

رئیس شعبه — دادگاه عمومی حقوقی تهران

رای دادگاه تجدیدنظر

در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای …….به طرفیت آقای …….نسبت به دادنامه شماره — مورخ ../…/.. صادره از شعبه — دادگاه عمومی حقوقی تهران که به موجب آن تجدیدنظرخواه به پرداخت مبلغ …… ریال بابت خسارات ناشی از تاخیر در تحویل و مبلغ ……. ریال بابت خسارات عدم انجام تعهد به علاوه هزینه دادرسی و حق الوکاله در حق تجدیدنظر خوانده محکوم شده است دادگاه با توجه به محتویات پرونده تجدیدنظرخواهی را وارد نمی داند زیرا دادنامه تجدیدنظر خواسته بر اساس محتویات پرونده و نظریه کارشناسی که مصون از تعرض باقی مانده و برای دادگاه قابل متابعت است صادرشده و تجدیدنظرخواه اعتراض موجهی که نقض دادنامه را ایجاب کند بیان ننموده است و ادعای وی دایر بر انتساب تاخیر در تحویل موضوع تعهد به تجدیدنظر خوانده متکی به ادله اثباتی نیست و همچنین اختیار الزام متعهد به انجام تعهد و یا مطالبه خسارت از وی با متعهد له است لذا مستندا به ماده 358 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی دادنامه تجدیدنظر خواسته را تایید می‌نماید. این رای قطعی است.

رئیس شعبه — دادگاه تجدیدنظر استان تهران – مستشار دادگاه

 

بیشتر بدانید: برای اطلاع از نحوه فسخ قرارداد می‌توانید مقاله فسخ قرارداد چیست را مطالعه فرمایید.

 

دادخواست مطالبه خسارت خودرو

در رابطه با دادخواست خسارت خودرو اگر در تصادف به خودرو خسارتی وارد شده باشد می‌توان درخواست خسارت خودرو را داشت و همینطور برای خودروهایی که نو هستند در تصادف دچار افت قیمت می‌شوند می‌توان مطالبه خسارت افت خودرو هم داشت.

به عبارتی خسارت‌های مالی به خودرو ناشی از حوادث رانندگی علاوه بر ایجاد خسارت مستقیم به خودرو می‌تواند باعث مطرح شدن دعوای خسارت غیر مستقیم یا خسارت ناشی از تسبیب می‌شود. خسارات غیر مستقیم محسوس نیستند و با گذشت زمان از ارزش ماشین می‌کاهند، که به این دسته از خسارات غیر مستقیم، خسارت افت قیمت خودرو گفته می‌شود.

پس چنانچه خودروی شخص زیان دیده علاوه بر خسارات وارده به بدنه آن، بر اساس تأیید کارشناس متحمل افت قیمت عرفی ناشی از تصادف باشد، در این صورت از باب تسبیب، کاهش قیمت حاصله که معمولاً در خصوص تصادف خودروهای نو پدید می‌آید، قابل مطالبه و بلااشکال است. همچنین با توجه به جنبه موضوعی و فنی افت قیمت خودرو و محاسبه میزان آن، کسب نظریه کارشناس شرط لازم صدور حکم است و شرایط آن، همان قواعد عام حاکم بر مسئولیت مدنی است.

 

 

دادخواست مطالبه خسارت وارده به ملک

مطابق با ماده 1 قانون مسئولیت مدنی، در صورتی که فردی بدون داشتن حق قانونی، عمداً یا سهواً به مال فرد دیگری صدمه وارد نماید که صدمه وارده منجر به ورود ضرر نیز گردد، مسئول پرداخت خسارات وارده خواهد بود. در خصوص خساراتی که به ملک وارد می شود می توان اینگونه بیان نمود که معمولاً در زمان تخلیه ملکی که موجر به مستاجر اجاره داده است، مشاهده می گردد که خساراتی به ملک وارد آمده است بنابراین در چنین حالتی موجر می بایست دعوای مطالبه خسارت وارد شده به ملک را تقدیم دادگاه صالح نماید. ناگفته نماند که این حالت فقط ناظر به عقد اجاره نبوده و‌ در هر حالتی که فردی به ملک فرد دیگری خساراتی وارد نماید، قابل طرح خواهد بود.

 

بیشتر بدانید: مقاله شرایط ابطال قرارداد را مطالعه نمایید.

 

سخن آخر

در مقاله دعوی مطالبه خسارت به شما در مورد نوع خسارت و اینکه چطور دادخواست مطالبه خسارت داشته باشید را توضیح دادیم. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره چه به صورت حضوری و چه به صورت آنلاین می توانید با کارشناسان موسسه حقوقی آفرینش راه عدالت تماس گرفته و نوبت مشاوره تنظیم نمایید.

سوالات متداول